Türkiye'de yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri
yüzde 15,8 artarak 2020 yılı anket sonuçlarına göre 69 bin 349 TL oldu.
Türkiye'de yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir
fert geliri bir önceki yıla göre yüzde 17,2 artarak 28 bin 522 TL'den 33 bin
428 TL'ye yükseldi.
Yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert
gelirlerinde en yüksek gelir, geçen yıla göre 5 bin 450 TL artarak 42 bin 712
TL ile tek kişilik hanehalklarının oldu. Çekirdek aile bulunmayan birden fazla
kişiden oluşan hanehalklarının yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir
fert geliri 38 bin 141 TL iken tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarında bu
değer 34 bin 577 oldu. En düşük yıllık ortalama eşdeğer kullanılabilir
hanehalkı fert gelirine sahip hanehalkı tipi ise 25 bin 889 TL ile en az bir
çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanehalkları oldu.
Toplam gelirden en
yüksek payı yüzde 47,1 ile maaş ve ücret geliri aldı
Toplam gelir içerisinde en yüksek payı, yüzde 47,1 ile bir
önceki yıla göre 0,4 puan artan maaş ve ücret geliri aldı. İkinci sırayı yüzde
21,8 ile önceki yıla göre 0,1 puanlık azalış gösteren sosyal transfer geliri
alırken üçüncü sırayı yüzde 17,7 ile 2019 yılı anket sonuçları ile aynı paya
sahip müteşebbis geliri oluşturdu.
Tarım gelirinin müteşebbis geliri içindeki payı 2019 yılı
anket sonuçlarına göre 1,7 puan azalarak yüzde 20,9 olurken, emekli ve
dul-yetim aylıklarının sosyal transferler içindeki payı 0,1 puan azalarak yüzde
91,7 olarak gerçekleşti.
En yüksek yıllık ortalama
esas iş geliri 63 bin 085 TL ile yükseköğretim mezunlarının oldu
Yıllık ortalama esas iş gelirleri sırasıyla yükseköğretim
mezunlarında 63 bin 085 TL, lise ve dengi okul mezunlarında 41 bin 855 TL, lise
altı eğitimlilerde 32 bin 838 TL, bir okul bitirmeyenlerde 22 bin 936 TL ve
okur-yazar olmayan fertlerde 16 bin 785 TL olarak hesaplandı. Geçen yıla göre
yıllık ortalama esas iş gelirinde en yüksek artış yüzde 25,5 ile bir okul
bitirmeyen en düşük artış ise yüzde 18,8 ile okur-yazar olmayan fertlerde oldu.
Yıllık ortalama esas
iş gelirinde en yüksek artış yüzde 31,0 ile inşaat sektöründe oldu
Esas iş gelirleri sektörel ayrımda incelendiğinde; en yüksek
yıllık ortalama gelirin 46 bin 034 TL ile hizmet sektöründe, en düşük yıllık
ortalama gelirin ise 25 bin 263 TL ile tarım sektöründe olduğu görüldü. Bir
önceki yıla göre; yıllık ortalama esas iş gelirinde en yüksek artış yüzde 31,0
ile inşaat sektöründe gözlenirken, bunu yüzde 26,1 ile sanayi sektörü izledi.
Diğer taraftan hizmet sektöründe yüzde 23,9, tarım sektöründe ise yüzde 15,8
artış gözlendi.
En yüksek yıllık
ortalama esas iş geliri 125 bin 698 TL ile işverenlerin oldu
Yıllık ortalama esas iş gelirleri sırasıyla işverenlerde 125
bin 698 TL, ücretli maaşlılarda 42 bin 006 TL, kendi hesabına çalışanlarda 33
bin 207 TL ve yevmiyelilerde 17 bin 577 TL olarak hesaplandı. Geçen yıla göre
en yüksek artış yüzde 31,6 ile işverenlerde en düşük artış ise yüzde 19,0 ile
yevmiyelilerde oldu.
Göreli yoksulluk
oranı yüzde 15,0 oldu
Toplumun genel düzeyine göre belli bir sınırın altında
gelire sahip olan bireyler göreli anlamda yoksul sayılmaktadır. Eşdeğer
hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50'si dikkate alınarak
belirlenen yoksulluk sınırına göre, yoksulluk oranı 2020 yılında 0,6 puan artarak
yüzde 15,0 oldu. Medyan gelirin yüzde 60'ı dikkate alınarak belirlenen
yoksulluk sınırına göre yoksulluk oranı ise son yılda 0,6 puan artarak yüzde
21,9 olarak gerçekleşti.
Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde
40'ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre, yoksulluk oranı bir
önceki yıla göre 0,6 puanlık artış ile yüzde 8,9 olarak gerçekleşti. Medyan
gelirin yüzde 70'i dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre ise
yoksulluk oranı bir önceki yıla göre 0,5 puanlık artış ile yüzde 29,0 oldu.
Yoksulluk oranı en
düşük haneler çekirdek aile bulunmayan haneler oldu
Hanehalkı tipine göre eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert
medyan gelirinin yüzde 50'si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranlarına
bakıldığında; çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan
hanehalklarında yoksulluk oranı bir önceki yıla göre 0,3 puan artarak yüzde
9,5, tek kişilik hanehalklarında bu oran 1,7 puan artarak yüzde 10,9 olmuştur.
En az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanehalklarının yoksulluk
oranının 0,2 puan artarak yüzde 18,4, tek çekirdek aileden oluşan
hanehalklarının yoksulluk oranının ise 0,7 puan artarak yüzde 14,5 olduğu
görüldü.
Okur-yazar
olmayanların yüzde 26,7'si, yükseköğretim mezunlarının ise yüzde 3,2'si
yoksul
Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde
50'si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranına göre; okur-yazar olmayan
fertlerin yüzde 26,7'si, bir okul bitirmeyenlerin yüzde 25,7'si yoksul iken, bu
oran lise altı eğitimlilerde yüzde 14,0, lise ve dengi okul mezunlarında ise
yüzde 8,3 oldu. Yükseköğretim mezunları ise yüzde 3,2 ile en düşük yoksulluk
oranının gözlendiği grup oldu.
Maddi yoksunluk oranı
yüzde 27,4 oldu
Finansal sıkıntıda olma durumunu ifade eden maddi yoksunluk;
çamaşır makinesi, renkli televizyon, telefon ve otomobil sahipliği ile ekonomik
olarak beklenmedik harcamaları yapabilme, evden uzakta bir haftalık tatil
masrafını karşılayabilme, kira, konut kredisi ve faizli borçları ödeyebilme,
iki günde bir et, tavuk, balık içeren yemek yiyebilme ve evin ısınma ihtiyacını
karşılayabilme durumu ile ilgili hane halklarının algılarını yansıtmaktadır.
Yukarıda belirtilen dokuz maddenin en az dördünü
karşılayamayanların oranı olarak tanımlanan ciddi maddi yoksunluk oranı 2019
yılında yüzde 26,3 iken 2020 yılı anket sonuçlarında 1,1 puan artarak yüzde
27,4 olarak gerçekleşti.
Sürekli yoksulluk
oranı yüzde 13,7 oldu
Dört yıllık panel veri kullanılarak hesaplanan sürekli
yoksulluk oranı, eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde
60'ına göre son yılda ve aynı zamanda önceki üç yıldan en az ikisinde de yoksul
olan fertleri kapsamaktadır. Buna göre, 2020 yılı anket sonuçlarında sürekli
yoksulluk oranı bir önceki yıla göre 1,0 puan artarak yüzde 13,7 oldu.
Kendilerine ait bir
konutta yaşayanların oranı yüzde 57,8 oldu
Oturulan konuta sahip olanlar geçen yıla göre 1,0 puan
azalarak 2020 yılında yüzde 57,8 hesaplanırken, kirada oturanların oranı yüzde
26,2, lojmanda oturanların oranı yüzde 1,2, kendi konutunda oturmayıp kira
ödemeyenlerin oranı ise yüzde 14,7 olarak gerçekleşti.
Konutun
izolasyonundan dolayı ısınamama en çok karşılaşılan konut ve çevre problemi
oldu
Kurumsal olmayan nüfusun yüzde 36,7'si konutunda
izolasyondan dolayı ısınma sorunu, yüzde 34,7'si sızdıran çatı, nemli duvarlar,
çürümüş pencere çerçeveleri vb. problemleri yaşarken yüzde 22,6'sı trafik veya
endüstrinin neden olduğu hava kirliliği, çevre kirliliği veya diğer çevresel
sorunlarla karşılaştı.
Taksit ödemeleri veya
borçları olanların oranı yüzde 58,3 oldu
Geçen yıla göre konut alımı ve konut masrafları dışında borç
veya taksit ödemesi olanların oranı 12,8 puan azalarak yüzde 58,3 oldu.
Nüfusun yüzde 7,0'ına bu ödemeler yük getirmezken yüzde 18,8'ine çok yük
getirdi. Hanelerin yüzde 59,3'ü evden uzakta bir haftalık tatil masraflarını,
yüzde 37,3'ü iki günde bir et, tavuk ya da balık içeren yemek masrafını, yüzde
32,2'si beklenmedik harcamaları, yüzde 20,3'ü evin ısınma ihtiyacını, yüzde
58,0'ı eskimiş mobilyaların yenilenmesini ekonomik olarak karşılayamadığını beyan
etti.