Günden güne artan üretim maliyetleri çiftçiyi zor durumda
bırakıyor. Çınar ilçesinde soğan ekimi ve yetiştiriciliği yapan çiftçiler, 2020
yılında artan mazot, gübre ve işçilik maliyetlerinin artmasının yanı sıra
DEDAŞ'a olan borçlarının gün geçtikçe arttığını ve ödeyemez duruma geldiklerini
söyledi.
Çiftçiler, bir an önce Tarım Bakanlığı tarafından sebze ve
meyve üreticilerini mali yönde rahatlatacak adımların atılmasını istiyor.
9 aylık emeğin yerlerde kaldığını belirten çiftçilerden
Veysi Gündüz, "9'uncu ayın 15'inde soğan tohumunu ekerek çalışmaya
başladık ve yaklaşık 9 aydır bu işle uğraşıyoruz. Devlet 'Bir santim bile
boşluk bırakmadan tarlanızı ekin.' dedi ve bizler de ektik. Fakat halihazırda
büyük bir zarar ile karşılaşmış durumdayız. Bu ekinimizden en az 60-70 bin lira
beklerken şu anda işçi çalıştıramıyoruz." dedi.
"DEDAŞ'a olan
borçlarımızı ödeyemiyoruz"
Elektrik borçlarını ödeyemediklerini ifade eden Gündüz,
"Daha öncesine gidecek olursak 2015 yılında sondaj vurduk. O dönemde 3-4
bin lira DEDAŞ'a ödeme yaparken şimdi ise 65 bin lira veriyoruz. Hatta şu anda
DEDAŞ'a 65 bin lira borçluyum. Tahminimce bu seneyle beraber borcum 130 bin
lirayı bulacak. Bunu ödeyebilmemiz de imkânsızdır." şeklinde konuştu.
Yetkililerin, çiftçinin sorunlarıyla ilgilenmelerini isteyen
Gündüz, "Bunların yanında çiftçilik masrafları 2-3 katına yükselmiş.
Malımızı toplayamıyoruz. Bu konuda Cumhurbaşkanı, Tarım Bakanı, Ziraat Odası
başkanlıkları bu mağduriyetimizi giderirlerse çok iyi olacak. Yetkililerden
bizlere yardımcı olmalarını ve mağduriyetimizi gidermelerini istiyoruz."
ifadelerini kullandı.
Soğanın pazar ile tarla fiyatını karşılaştıran Gündüz,
"Bildiğimiz kadarıyla pazarlarda satışlar iyi, fakat ürünler tarladan
satılmıyor. Soğan, pazarda bir lira iken tarlada 15 kuruştur. Zaten soğan ekim
maliyeti işçisiyle beraber 300 liradır. 9'uncu aydan bu yana ekimi, sulaması,
gübresi, sıkıntıları da ayrı bir maliyet. Şu anda bize tonunu 150 liraya fiyat
öneriyorlar. Hâlbuki sadece işçilik masrafı 300 liradır." diye belirtti.
"Soğan
fiyatlarındaki düşüşten en çok etkilenen çiftçilerdir"
Soğan fiyatlarındaki düşüşün en çok üreticiyi etkilediğine
dikkat çeken Gündüz, "Bu fiyatlardan komisyoncular etkilenmiyor. Burada en
çok etkilenen çiftçilerdir. Kimse bu halimizi görmüyor. Tarlada kalan soğanın
3-5 günlük bir zamanı kalmış. Bu süre içerisinde de toplanmadıysa, bu mal
tamamen çöpe gidecek. Bizler bu durumda işçilerin paralarını da veremeyiz,
sulama bedellerini de ödeyemeyiz ve hiçbir masrafı da karşılayamayız."
dedi.
Sezon başında umutla soğan ekimine başladıklarını söyleyen
Mustafa Gündüz, "Bu sene çok güzel umutlarla soğan ektik. Bize açıkta
toprak bırakmamamız yönünde tembihler edildi ve biz de ektik. Ama tarlada şu
anda soğanın kilosu 25-30 kuruşa giderken pazarda 1-2 liraya satılıyor. Mazot
ve gübre yüzde 100 zamlanırken ve işçilik maliyetleri artarken topraktan elde
ettiğimiz ürün para etmiyor." diye belirtti.
"Bu sene büyük
ihtimal soğanımız tarlada kalacak, kaldıramayacağız"
Soğana verilen fiyatın maliyetleri karşılamadığına vurgu
yapan Gündüz, "Bir dönüm tarladan yaklaşık olarak 4-5 ton soğan elde
ediyoruz. Bunun maliyetini hesaplarsak 4-5 dönümlük bir alana bir ton gübre
atılıyor. Mazot o kadar zamlandı ki traktörü çalıştırmaya korkuyoruz. Şu anda
aldığımız en ucuz haliyle bir litre mazotun fiyatı 5 lira 30 kuruştur. Buraya
gelen mevsimlik işçilerin günlük aldıkları ücret 100 liradır. Bu sene büyük
ihtimal soğanımız tarlada kalacak, kaldıramayacağız. Ne yapacağımızı da
bilemiyoruz. Yetkililerden bu soruna çözüm bulmalarını istiyoruz."
ifadelerini kullandı.
"DEDAŞ her geçen
yıl yüzde 10 daha fazla elektrik bedelini alıyor"
DEDAŞ'ın çiftçiye yönelik fiyat uygulamasını da eleştiren
Gündüz, "İlk başlarda yüzde 65 devlet destekli elektrik veren DEDAŞ, geçen
sene yüzde 55'e indirirken bu sene yüzde 45'e indiriyor. Yani DEDAŞ, her geçtikçe
yüzde 10 daha fazla bizlerden elektrik bedeli alıyor. Geçen sene gelen 65 bin
lira elektrik bedelini ödeyemedik. Muhtemelen bu sene de 75-80 bin civarı bir
fatura gelecek. Toplam borcum 140 bin lirayı bulduğunda bir çiftçi olarak bu
kadar parayı nereden getireceğim. En son tarlayı bırakıp ekmeyeceğim. Çünkü
başka bir alternatifimiz kalmadı." şeklinde konuştu.
"Soğanı,
maliyetinin altında verdiğimizde zarar ediyoruz"
Tarladaki soğan fiyatının yükselmesi durumunda rahat
edeceklerini ifade eden Gündüz, "Soğanın tarlada bir liraya satılması
bizim için iyi olurdu. Çünkü işçilik, gübre, mazot, sürme ve mevsimlik işçi
masraflarıyla beraber soğan maliyeti 70 kuruşu buluyor. Bizler soğanın kilosunu
bir liranın altında verdiğimizde zaten zarar ediyoruz. Bu sıkıntılar daha
nereye kadar gidecek. Bankalardan kredi alıyoruz, borcunu ödeyemiyoruz. Bir
sonraki yılda bu fatura 2 katı olarak karşımıza çıkıyor. Yani kredimiz
kırılıyor, bankalar bizimle çalışmak istemiyor." diye belirtti.
Üretim maliyetlerine de değinen Gündüz, "Önceden
gübrenin tonu 800 lira iken şu anda 2 bin 500, mazotun litresi 3,5 lira iken şu
anda 5,5 lira olmuş. Yetkililerin bu soruna bir el atması gerekir." dedi.
"Maliyetler
artmış, soğanlar ise para etmiyor"
Çiftçilerden Usame Gündüz ise, "Ektiğimiz soğanlar biz
çiftçilerin üzerinde kaldı. Soğanlar stoklanmış halde duruyor. Tarlada ekim
yaptık. Biçtiğimizde zarar ettiğimizi fark edince öylece bıraktık. DEDAŞ'a
borcumuz var, ödeyemiyoruz. Maliyetler artmış, soğanlar ise para etmiyor."
ifadelerini kullandı.
Gündüz, "Stoklanmış halde elimizde 4, tarlada ise 70
tona yakın soğan duruyor. İşçiye verecek paramız da yok. Eğer soğan
fiyatlarında değişiklik olursa toplamayı düşünüyoruz. Ama şayet bu şekilde
olursa, soğanlar tarlada çöp olup kökten zarar edeceğiz." şeklinde
konuştu.
Geçen seneki soğan fiyatlarını değerlendiren Gündüz,
"Geçen yıl soğan fiyatları iyiydi. Tüm soğanları tarlada sattık. Ama bu
sene beş para etmiyor, hepsi çiftçinin boynunda kalmış. Tarım Bakanlığının bu
durumu görmesini isteriz. Bu soruna bir el atmaları gerekir. Özellikle DEDAŞ
sorununu halletsinler." diye belirtti.