Diyetisyen Şeyda Aydın Yaşar, doğru bir metabolizma hızının ölçümü için klinik cihazların kullanılması gerektiğini belirterek, bazal metabolizma hakkında bilgiler verdi.
Yaşar, birçok insanın "metabolizmam yavaş" ya da "metabolizmam hızlı" gibi ifadeler kullandığını ve vücutlarının enerji harcama kapasitesini tanımlamaya çalıştığına dikkati çekti.
Bazal metabolizmanın, vücudun dinlenme halindeyken temel yaşam fonksiyonlarını sürdürebilmesi için ihtiyaç duyduğu minimum enerji miktarını ifade ettiğini vurgulayan Yaşar, "Bu enerji, hücrelerin yenilenmesi, vücut sıcaklığının düzenlenmesi, solunum, sindirim, kan dolaşımı gibi farkında olmadan gerçekleşen hayati işlevler için gereklidir. Örneğin, vücut sürekli çalışan bir fabrika gibidir ve bu fabrikanın temel işleyişi için gereken minimum enerji seviyesi bazal metabolizma hızı (BMH) ile belirlenir. BMH, kişinin cinsiyeti, yaşı, kilosu, sağlık durumu, hormon seviyeleri, genetik faktörler, çevre sıcaklığı gibi birçok faktöre bağlı olarak değişiklik gösterir. Diyet ve egzersiz programlamasında bu hızın tespit edilmesi büyük önem taşır." açıklamalarında bulundu.
Yaşar, metabolizma hızının kişinin kilo alıp vermesinde büyük rol oynadığını ifade ederek, "Bazal metabolizma hızı düşük olan kişiler, diyet yapmalarına rağmen kilo vermekte zorlanabilir veya daha hızlı kilo alabilir." ifadesini kullandı.
Bazal metabolizmanın, esas olarak diyet planlanması yapılırken kullanıldığının altını çizen Yaşar, şunları kaydetti:
"Egzersiz programlanırken, kilo kontrolü için, obezite cerrahisi sonrası gibi durumlar için vücudun ihtiyaç duyduğu minimum enerjiyi belirlemektedir. Sporcularda performans kaybı, güç kaybı yaşanmaması için doğru ve yeterli enerji alımı şarttır. Bize bu enerji miktarını vererek yeterli ve dengeli beslenme programı yapılmasına olanak sağlar. Yetersiz enerji alımı bağışıklığın düşmesine, hücrelerin beslenememesine, kas kayıplarına yol açmaktadır. Sporcuların performanslarını ve enerji seviyelerini koruyabilmeleri için de doğru beslenme planının hazırlanmasında bazal metabolizma hızının bilinmesi gereklidir. Ayrıca, obezite cerrahisi sonrasında da enerji ihtiyacının belirlenmesi açısından önem taşır."
Bazal metabolizma hızının, çeşitli matematiksel formüllerle tahmin edilebilse de en doğru sonuçların klinik olarak kanıtlanmış metabolizma analiz cihazlarıyla elde edileceğine dikkati çeken Yaşar, bu cihazların, vücudun oksijen kullanım kapasitesini ölçerek bazal metabolizma hızını tespit ettiğini aktardı.
Yaşar, "Bazal metabolizma ölçümü sırasında bireyler sırtüstü uzanarak dinlenir ve yüzüne takılan bir maske ile 15-20 dakika boyunca nefes alıp verir. Bu süreçte cihaz, bireyin oksijen kullanımını ve dinlenme metabolizmasını ölçerek sonuç verir. Ölçümden önce 12 saat aç kalınmalı ve 3 saat boyunca su tüketilmemeli, ölçümden bir gün önce ağır fiziksel aktivitelerden kaçınılmalı ve ölçüm günü çay, kahve, asitli içecekler tüketilmemeli." değerlendirmesinde bulundu
Bazal metabolizma ölçümünün solunum sistemi üzerinden yapıldığı bilgisini paylaşan Yaşar, akciğer hastalığı olan bireylerde doğru sonuç vermeyebileceğini belirtti.