Sorunlar yumağına dönmüş kadim şehrim! Diyarbakır'ın sorunları saymakla bitmez… Bir sokak röportajı yapsanız, bir dokunur bin ah işitirsiniz.

Deveye sormuşlar boynun neden eğri? Nerem doğru ki demiş. Diyarbakır'ımızın sorunları o kadar çok ki; devenin boynu misali!

Geçenlerde bir arkadaşımla muhabbet ediyorduk. Bir hastası vardı. Hastayı sordum, durumu iyi değil, dedi. Hastanelerde randevu bulamadığından yakındı. Aynı sorunu sadece kendisi yaşamıyormuş, on binlerce insan aynı sorunu yaşıyormuş!

Başladı derdini anlatmaya! Bende pür dikkat kendisini dinledim.

Hastanelerde yoğunluktan ve bölüm hekimlerinin azlığından dolayı randevu alınamadığından bahsetti. Birçok hastanın günlerce randevu kovaladığını söyledi.  Bazı hastalar ayları bulan bir zaman diliminde ancak randevu bulabiliyormuş!

İnsanın hayatı bu kadar ucuz olmamalı!

Kronik hastalığın var, hastaneye gidemiyorsun. Hastalık ilerlediğinde; "Geçmiş olsun, çok geç kalmışsınız, artık hastalığınıza bir çarede yok, buyurun ölümü bekleyin!" Denilip kestirme yol tercih ediliyor.

Bu sorun ciddiye alınmalı. Hastasınız ve tedavi olamıyorsunuz. Hastalığınız her geçen gün daha da büyüyor. Zamanla ciddi ve ölümcül sağlık sorunlarınız nüksediyor.

Birileri çıkıp, "Diyarbakır 81 il içerisinde toplam hastane sayısı sıralamasında onuncu sırada." Daha ne istiyorsun, diyebilir. Bende onu "Tiye" alır; 'Bekara karı boşamak kolay,' derim. Hatta birazda "İroni" yapar; 'Davulun sesi uzaktan güzeldir,' der geçerim.

Diyarbakır'ımızın sağlık sektörü çökmüş dersem, abartmamış olurum. Bu kadim şehir, sağlık hizmetlerinde çevre illerden ve komşu ülkelerden gelen talebi karşılamakta zorlanıyor.

Diyarbakır'daki sağlık hizmetleri 2 milyona değil, 10 milyona belki de 15 milyona hitap ediyor. Anlayacağınız Diyarbakır'da mevcut hastanelerinin hitap ettiği nüfus; İstanbul, Ankara, İzmir, Adana'daki nüfusla eşdeğer.

Diyarbakır'ın sağlık sektöründe 81 il içinde onuncu sırada olması; İstanbul, Ankara, İzmir ve Adana gibi şehirlerin onuncu sırada olması gibi hesaplayın. O şehirlerin onuncu sırada olduğunu varsayalım, o şehirlerde sağlık diye bir şey kalmayacağı kesin. Aynı durum Diyarbakır içinde söz konusu.

Niçin sağlık sisteminin Diyarbakır'da çöktüğünün rakamların diliyle bir kıyasını yapalım. Diyarbakır'da mevcut hastane yatak kapasitelerine bir bakalım. Bu güzelim kadim şehrimizde 3 bin 844'ü kamu hastanelerine ve 953'ü özel hastanelere ait olmak üzere toplam 4 bin 797 hastane yatak sayısına sahip olduğunu görüyoruz.

Diyarbakır'daki hastane yatak sayısı 4 bin 797 iken şehrin nüfusu 2 milyona yaklaştı. Çevre iller ve komşu ülkelerden Diyarbakır'da tedavi olmaya gelen nüfusu hesaplarsak, mevcut hastane yatak sayısı 10 ile 15 milyondan daha fazla bir nüfusa hitap ediyor demektir. 2021 yılının nüfus sayımına göre Güneydoğu Anadolu Bölgesi, 8 milyon 576 bin 391 kişilik nüfusa ulaşmış. 2024 yılında bu nüfus 10 milyonu da geçmiştir. Diyarbakır'daki mevcut hastaneler, şehrin 5-10 katından daha fazla bir nüfusa hitap ettiğinden hiç kimsenin şüphesi olmasın. Diyarbakır'a tedavi olmaya gelenlerin sayısı mevcut kapasitenin birkaç katı üstünde olduğundan dolayı, yoğun kapasite ve sayı göz önünde bulundurduğunda haliyle bölümlerde tıkanma olacak. Hastalar bölümlerde randevu bulamayacak.

Ondan sonra başlıyoruz neden randevu bulamıyoruz. Niçin zamanında tedavi olamıyoruz. Neden bu kadar sağlık alanında tıkanma oluyor, deyip yakınıyoruz.

Halep oradaysa arşın burada, her şey ayan beyan. Diyarbakır'ın yeni, köklü ve kapsamlı bir sağlık sistemine ihtiyacının olduğu rakamların diliyle ortada duruyor.

Bu sorunun çözümü için Diyarbakır'a büyük bir şehir hastanesi yapılacaktı. 1.000 yatak kapasiteli, 250 polikliniği ve 338 yoğun bakım yatağı, 38 ameliyathanesi olacak şekilde planlanan "Diyarbakır Şehir Hastanesi" inşaatından bahsediyorum.  Yılan hikâyesine dönüşen hastane inşaatı bir türlü bitirilmedi. Her seferinde bir engel ortaya çıktı. Hastanenin yapımı için ilk ihaleyi alan şirket işi bıraktı. Sonra başka bir şirket devraldı. Şuan çalışmalar ne aşamada kimse bilmiyor.

Faraza şehir hastanesi yapılıp hizmete başlasa bile yeterli olur mu? Hiç sanmıyorum. Evet mutlaka şehir hastanesinin yapılmasıyla bir nebze sorunlar çözülecek. Ancak unutmayalım, bölgenin demografisi ve nüfusu her geçen gün artıyor. Bu artış ileriki yıllarda aynı sorunun daha ağırının yaşanmasına neden olacak.

Demem o ki; Diyarbakır'a bir şehir hastanesi yetmeyecek. Hali hazırda şehir hastanesiyle birlikte bölgeye hitap edecek, büyük bir "Bölge Hastanesi" projesi hayata geçirilmelidir. İleriye dönük 15-20 milyona ulaşacak bölge nüfusuna göre bir planlama yapılmalı. Bu kapsamda Büyük bir bölge hastanesinin de inşaatına başlanmalı.

Hastaneden konu açılmışken, birde hasta yakınlarının ve refakatçılarının sorunları da cabası. Onlara da değinmeden geçemeyeceğim. Hasta yakınları hastanenin çevresinde bankların üzerinde uyuyor. Kimi hasta yakınları kendileriyle getirmiş oldukları bir kilimi yere sererek üzerinde uyuyorlar. Hasta yakınları temel insani ihtiyaçlarını gidermekten uzak hastane bahçesinde çile çekiyorlar. Bir yandan hastasıyla uğraşırken diğer yandan yazın sıcağında, kışın soğuğunda yapayalnız ortalıkta kalıyorlar. Bu yaşanan dramatik durum, ayrı bir dert olarak hasta yakınlarını derinden üzüyor.

Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi’nin hasta ve hasta yakınları için 2017 Şubat ayında hizmete açtığı 136 odalı ve 391 yatak kapasiteli misafirhane, çevre il ve ilçelerden tedavi amaçlı gelenler için hizmet veriyor. Bu misafirhane devede kulak, denizde bir damla su misali yeterli gelmiyor. Uzman olmanıza gerek yok, birkaç saatliğine hastane bahçelerinde dikkatli bir analiz yapsanız, empati kuracak bir gözlemleme yapsanız, hali hazırda mevcut olan misafirhanenin ne kadar yetersiz olduğunu görürüsünüz.

Biraz önce değindiğim gibi Diyarbakır'ımızın şuan inşaatı devam eden şehir hastanesinin dışında büyük bir bölge hastanesine de ihtiyacı var. Aynı şekilde hasta yakınları ve refakatçileri için büyük bir misafirhaneye de ihtiyacı var.

Milyonlarca insana hitap edecek olan bu hastanelerin olması ve hasta yakınlarının barınacağı ve insani ihtiyaçlarını rahat karşılayabilecekleri büyük bir misafirhanenin olması bir ikram değil, sosyal devlet anlayışı açısından bir gerekliliktir.

Öyle değil mi diye sormama gerek var mı bilmiyorum? Evet öyledir, olmalıdır dediğinizi duyar gibiyim. Bu makaleyi okuyan herkesin bir ağızdan evet dediğini işitir gibiyim!

Sayın yetkili ve etkili merciler bu işe siz ne dersiniz? Evet diyorsanız, buyurun icraatınızı görmek istiyoruz!

***

Not: Değerli okurlarım, her hafta Diyarbakır'ın bir sorununu dile getirmeye çaba göstereceğim. Bu konuda varsa düşünce ve görüşleriniz, yaşadığınız ve çözüme kavuşmasını istediğiniz bir sorun mutlaka bize ulaştırın. Kalın sağlıcakla. Allah'a emanet olunuz. Vesselam.