Tarihte önemli bir yere sahip olan tespihin değeri hakkında konuşan tespihciler, tespihin manevi anlamda önemli bir yere sahip olduğunu ifade ederek, tespihin edeple çekildiğinde tespih olduğunu söylediler.
Tarihten bugüne bir merak olan tespih, her dönemde olduğu gibi bu dönemde de rağbet görüyor. Tespih ustaları, tespih merakı ve değeri hakkında İLKHA'ya konuştu.
Tespih üretiminin çok hassas olduğunu belirten ustalar, bu işe kafa yormanın önemli olduğunu dile getirdiler. Tespihin manevi bir değer taşıdığını söyleyen ustalar, tespihin asıl anlamının zikir olduğunu dile getirdiler.
"Rabbim sabır veriyor elimizden geldiğince sanatımızı icra etmeye çalışıyoruz"
İbrahim Külhanbeyli
Özel eski tespihler yaptıklarını ifade eden İbrahim Külhanbeyli, "Bir tesbih belli aşamalardan geçiyor. Kesim, yuvarlama, delim, saplama parlatma bu şekilde tespih haline geliyor. Hammadde damla kehribar Rusya'dan, Ukrayna'dan geliyor. Osmanlı sıkmalar 1929'da 2. Dünya Savaşı'ndan önce Osmanlı sıkma ve kehribar grupları döküldü. Onlar da kapıkolu vites topuzu şeklinde günümüze geldi. Tesbih yapmak çok ince bir iş, çok hassas bir iş. Bunun için odak lazım, kafanı oraya vermek lazım. Hamdolsun Rabbim nasip ediyor, Rabbim sabır veriyor biz de elimizden geldiğince mesleğimizi, sanatımızı icra etmeye çalışıyoruz." dedi.
"Tesbih fiyatları 4 bin liradan başlıyor 150-200 bin liraya kadar çıkıyor"
Özel tespih yaptıkları için günde bir tane tesbih ürettiklerini söyleyen Külhanbeyli, "Bir tesbih yapımı ustadan ustaya değişiyor. Biz koleksiyonerlere özel ürünler yaptığımız için örnek veriyorum bir gün boyunca bir tespihle 7-8 saat uğraşıyoruz. Tespih fiyatları eski malzeme yaptığımız için 4 bin liradan başlıyor 150-200 bin liraya kadar çıkıyor. Osmanlı sıkma grupları gramla ticarete dönüyor. Gramı 1500 lira 2000 liraya tekabül ediyor." diye konuştu.
"Allah insana sevdiği işi yaptırırmış"
Tespihin zımpara ile yontulmasının insanın imtihanına benzeten Külhanbeyli, "İyi tespihin dokusu, çekiminden anlaşılır. Bu meslekte bir şikâyetimiz yok elhamdülillah. Rabbim nasip etmiş. Allah insana sevdiği işi yaptırırmış. Bizim de inşallah işimiz kutsallığı ve ayrıyeten sabrı var. Zaten tespih işinde böyle bakınca hani sanat Allah'a götüren köprüdür. Mesela tespihin zımpara da yontulması; bir insanın da imtihanlar ile Allah azze ve celle kendisine şekilden şekile koyarak güzel bir şekile çıkarıyor." diye konuştu.
"El yapımı tesbihin yerine hiçbir CNC makine tutmaz"
Fabrikasyon tespihler hakkında konuşan Külhanbeyli "Fabrikasyon tespihler zaten çekimde koleksiyonerlerin ve kullanıcıların bir ruh olmadığını, bir maneviyatı olmadığı anlaşılıyor. Şu an günümüzde çok özel CNC makineler var ama el yapımı tespihin yerine hiçbir CNC makine tutmaz." dedi.
"Geçmişten günümüze tespihlere birçok anlam yüklenmiştir"
Mehmet Tacir
Tespihin tarihi hakkında bilgi veren Mehmet Tacir, "Tarihte tespih ismi milattan sonra 800'lü yıllarda keşfedilmiştir. Tespih Türklerde ise 16-17. Yüzyıllarda keşfedilmeye başlanmıştır ve Türk kültürüne giren tespihlerin günümüzde kullanımı oldukça yaygındır. Günümüzde aksesuar, rahatlatıcı bir arkadaş ya da bir tutku olarak koleksiyonunu oluşturmak için tespihler ile ilgilenirler. Geçmişten günümüze tespihlere birçok anlam yüklenmiştir.
"Tespih merakı kişinin hobiden kaynaklanan bir durumdur"
Tacir, "insanlığın tarih sahnesine çıktığı andan günümüze kadar var oluşunu sürdürmeyi başarmış ve aksesuar olarak kullanılmaya devam etmektedir. Türkiye genelinde sayılı güzel ismini bildiğimiz bilmediğimiz birçok ustamız var. Tespih merakı kişinin hobiden kaynaklanan bir durumdur. Kimi insanlar güvercin sever, Urfalıların güvercin sevdası vazgeçilmezdir. Kimi insanlarımız tespihle, kimi insanımız futbolla ilgilenir. Tespih sevdası da başka bir sevdadır. Kimisi zikir amaçlı tespihle ile uğraşır kimisi hobi amaçlı, aksesuar amaçlı değişkendir. Benim için tespihin anlamı zikirdir, zikir taneleridir. Tespih edeple kullanıldığı takdirde tespihtir. Buradan tavsiyem tespih edeple çekildiği zaman güzel bir tespih olur." ifadelerini kullandı.