Dijitalleşen dünyada internetin yaygınlaşması, sosyal medya ve iletişim platformlarının kullanımını artırmış, ancak bu gelişmeler bazı olumsuz sonuçları da beraberinde getirmiştir. Siber zorbalık, dijital ortamda bireyleri hedef alarak hakaret, tehdit, iftira veya taciz gibi eylemlerle gerçekleştirilen bir zorbalık türüdür. Bu tür eylemler, bireylerin psikolojik sağlığını, sosyal ilişkilerini ve güvenliklerini zedeler.
Bu makalede, siber zorbalık kavramı ve İslam’ın etik ilkeleri çerçevesinde bu tür davranışlara nasıl yaklaşılması gerektiği ele alacağız. Ayrıca, dijital platformlarda kadın ve erkeğin etkileşimleri hakkında İslam’ın getirdiği sınır ve sorumlulukları inceleyeceğiz.
Siber Zorbalık Nedir?
Siber zorbalık, dijital ortamda gerçekleştirilen kötü niyetli davranışlar ve kişilere yönelik hakaret, tehdit, iftira gibi zarar verici eylemleri içerir. Zorbalık, genellikle sosyal medya platformlarında, mesajlaşma uygulamalarında veya forumlarda gerçekleşir ve bireyler üzerinde ciddi psikolojik ve sosyal etkiler bırakır.
Siber zorbalığın yaygın türleri şunlardır:
· Hakaret ve Alay Etme
· Tehdit ve Şantaj
· İftira ve Yalan Haber Yayma
· Taciz ve Sürekli Rahatsız Etme
İslami Etik ve Ahlaki Değerler
İslam, insan ilişkilerinde adalet, dürüstlük, saygı ve merhameti ön planda tutar. Hem bireysel hem de toplumsal hayatta, kişilerin birbirlerine zarar vermemesi, dürüst olması ve merhamet göstermesi esastır. Bu ilkelere dayanarak, siber zorbalık İslam’da kesinlikle yasaklanmıştır. Aynı zamanda, dijital ortamdaki diğer etkileşimler, özellikle kadın ve erkeğin birbiriyle gereksiz iletişim kurması, İslam’ın sosyal ilişkilerde koyduğu sınırları aşmamalıdır.
Kadın ve Erkeğin Dijital Ortamda Etkileşimi
İslam’da, kadın ve erkeğin birbiriyle olan ilişkileri belirli sınırlar dahilinde olmalıdır. Bu sınırlar, hem toplumda hem de dijital platformlarda geçerlidir. Allah (c.c), müminlerin haya ve iffet içinde yaşamalarını emreder:
“Mümin erkeklere söyle: Gözlerini haramdan sakınsınlar ve ırzlarını korusunlar. Bu, onlar için daha temizdir. Şüphesiz Allah onların yaptıklarından haberdardır.”
(Nur Suresi, 30)
Bu ayette, kadın ve erkeklerin birbirlerine karşı iffetli davranmaları, gözlerini haramdan sakınmaları gerektiği vurgulanır. Aynı emir, kadınlar için de geçerlidir:
"Mümin kadınlara da söyle: Gözlerini haramdan sakınsınlar, iffetlerini korusunlar."
(Nur Suresi, 31)
Dijital ortamda, kadın ve erkeğin herhangi bir sebeple özel mesajlaşmaları, sosyal medyada birbirlerine cevap vermeleri veya takip ederek beğeni göndermeleri, İslam’daki haya ve iffet prensiplerine aykırıdır. Bu tür davranışlar, çoğu zaman karşılıklı fitneye ve haram ilişkilere yol açabilir.
Peygamber Efendimiz (s.a.v) de bu konuda şu uyarıyı yapmıştır:
"Bir erkekle bir kadın yalnız kalırsa üçüncüleri şeytandır."
(Tirmizî, Fiten, 7)
Bu hadis, sadece fiziksel anlamda yalnız kalmayı değil, dijital ortamlardaki birebir özel konuşmaları da kapsamaktadır. Çünkü sanal dünyada da bu yalnızlık fitneye açık bir kapı oluşturabilir.
Dijital Etkileşimde Sınırlar
İslam, bireyler arasındaki ilişkilerde gereksiz, faydasız ve fitneye açık her türlü etkileşimi kısıtlar. Dijital ortamda kadın ve erkek arasında şu konulara dikkat edilmelidir:
- Özel Mesajlaşmalardan Kaçınma: Kadın ve erkeklerin, sosyal medya veya mesajlaşma uygulamaları üzerinden birbirlerine özel mesaj atmaları uygun değildir.
- Yorumlar ve Beğeniler: Sosyal medyada kadın ve erkeklerin birbirlerinin paylaşımlarını beğenmesi veya yorum yapması, İslami hayaya uygun değildir. Bu tür etkileşimler, duygusal yakınlaşmalara veya fitneye yol açabilir.
- Takip Etme: Kadın ve erkeklerin, birbirlerinin sosyal medya hesaplarını takip etmesi, İslami adaba aykırıdır. Bu tür takipler, kişilerin birbirlerinin hayatlarına gereksiz yere müdahil olmasına ve fitneye neden olabilir.
Siber Zorbalıkla Mücadelede İslami Yaklaşım
İslam, her türlü zorbalık ve haksızlığa karşı durmayı ve insanlara adaletle muamele etmeyi emreder. Siber zorbalık durumlarında İslam, bireylerin haklarını korumak ve birbirlerine karşı merhametli olmalarını öğütler. Zorbalıkla mücadelede şu İslami yaklaşımlar önemlidir:
Dijital Ortamda İslami Sorumluluklar
İslam, dijital ortamlarda da ahlaki ve etik sorumluluklara dikkat çekmektedir. Müslüman bireylerin dijital ortamda nasıl davranmaları gerektiği, sosyal ilişkilerde İslami etik kurallarına göre belirlenmelidir:
- Nezaket ve Saygı
- Zarar Vermekten Kaçınma
- Zorbalığa Karşı Adalet
Dijital dünyada hem siber zorbalık hem de kadın ve erkek arasındaki etkileşimler, İslam’ın belirlediği ahlaki ve etik sınırlar çerçevesinde ele alınmalıdır. Siber zorbalık, İslam'ın adalet ve merhamet ilkelerine aykırıdır ve bu tür eylemlerle mücadele edilmelidir. Aynı zamanda, kadın ve erkekler arasında dijital ortamda gerçekleşen gereksiz ve mahremiyete zarar verecek her türlü etkileşim, İslam'da kesin bir şekilde yasaklanmıştır. Müslümanlar hem dijital hem de fiziki dünyada İslami değerler çerçevesinde ilişkilerini sürdürmeli, haya ve iffet prensiplerine uygun hareket etmelidir. Bir sonraki makalemizde görüşmek üzere…