Fıtır sadakası, İslam’ın paylaşma ve yardımlaşma anlayışının bir göstergesi olarak kabul edilir.
Fıtır sadakası nedir?
Fıtır sadakası, Ramazan Bayramı’ndan önce verilmesi gereken bir mali ibadettir. Bu sadaka, kişinin Ramazan ayını sağlık ve afiyet içinde tamamlamasına bir şükür niteliği taşır. İslam alimlerine göre fıtır sadakasının vacip olduğu Kur’an-ı Kerim, hadisler ve İslam âlimlerinin görüşleriyle sabittir.
İslami kaynaklarla fıtır sadakasının hükmü
Fıtır sadakasının gerekliliği, şu hadisle açıkça belirtilmiştir:
Hz. Peygamber (s.a.v.), fıtır sadakasını "oruçlunun boş ve kötü sözlerden arınması ve fakirlere yiyecek sağlanması" amacıyla farz kılmıştır. (Ebu Davud, Zekât, 18)
Ayrıca, İbn Abbas’tan (r.a.) nakledilen bir rivayette şu ifade yer almaktadır:
"Resûlullah (s.a.v.), fıtır sadakasını oruç tutanı faydasız ve kötü sözlerden temizlemek ve fakirlere yiyecek sağlamak için farz kılmıştır. Kim onu bayram namazından önce verirse, o kabul edilmiş bir zekâttır. Kim de bayram namazından sonra verirse, o sıradan bir sadakadır." (Ebu Davud, Zekât, 17)
Kimler fıtır sadakası vermekle yükümlüdür?
Fıtır sadakasını, temel ihtiyaçlarını karşılayabilecek maddi güce sahip olan her Müslüman vermelidir. Hanefi mezhebine göre akıl baliğ olan herkesin vermesi vaciptir. Şafii, Maliki ve Hanbeli mezheplerine göre ise aile reisinin, bakmakla yükümlü olduğu bireyler adına da fitre vermesi gerekmektedir.
Kimlere verilir?
Fıtır sadakası, temel ihtiyaçlarını karşılayamayan yoksullara, borçlulara, yolculara ve diğer ihtiyaç sahiplerine verilebilir. Kur’an-ı Kerim’de zekâtın verileceği gruplar arasında fakir ve miskinlerin olduğu belirtilmiştir:
"Sadakalar, Allah’tan bir farz olarak ancak fakirlere, yoksullara, (zekât toplayan) memurlara, kalpleri İslam'a ısındırılacak olanlara, kölelere, borçlulara, Allah yolunda olanlara ve yolda kalmışlara mahsustur." (Tevbe Suresi, 60)
2025 yılı için fitre miktarı
Diyanet İşleri Başkanlığı, her yıl ekonomik şartları göz önünde bulundurarak fitre miktarını belirlemektedir. 2025 yılı için belirlenen fitre miktarı kişibaşı 180 TL olarak açıklandı. Ancak kişi, kendi ekonomik durumuna göre bu miktarın üzerinde bir fitre verebilir.
Fıtır sadakası, toplumsal dayanışmayı artıran ve ihtiyaç sahiplerine yardım etmeyi teşvik eden önemli bir ibadettir. Bayramdan önce verilmesi gereken bu sadaka, bireyin manevi arınmasını sağlarken, aynı zamanda toplumda yardımlaşma ruhunu güçlendirir. Fitrenin zamanında ve gerçek ihtiyaç sahiplerine ulaştırılması, ibadetin kabulü açısından büyük önem taşır.