Bilişim teknolojileri, hayatın her alanında olduğu gibi eğlence dünyasında da devrim oluşturmuştur. Video oyunları, sosyal medya platformları, dijital yayın hizmetleri gibi eğlence biçimleri, özellikle genç nesillerin vakit geçirme alışkanlıklarını köklü bir şekilde değiştirmiştir. Ancak bu gelişmeler, Müslümanların özellikle genç kesimin ahlaki değerleri üzerinde de etkili olmuş ve yeni etik sorular doğurmuştur. Bilişimde eğlenceye dair ahlaki değerler, İslam'ın temel ilkeleri doğrultusunda değerlendirilmelidir.
Bu makalemizde, bilişim teknolojileriyle gelişen eğlence dünyasının ahlaki değerlerle nasıl bağdaştırılabileceği, İslami prensiplerle uyumlu eğlence biçimlerinin nasıl oluşturulabileceği ve bu süreçte dikkat edilmesi gereken hususları ele alacağız.
Dijital Eğlence ve İslami Bakış
İslam, eğlenceye karşı değildir, ancak bu eğlencenin sınırlarını belirler. Hem bireyin hem de toplumun ahlakını koruyan, zarar vermeyen, faydalı ve dengeli bir eğlence anlayışını teşvik eder. Özellikle dijital eğlencede, bireylerin ahlaki değerleri ve dini sorumlulukları göz önünde bulundurularak hareket etmeleri önemlidir. Kur'an-ı Kerim'de, zamanın israf edilmemesi gerektiği ve faydasız işlerden kaçınılması gerektiği vurgulanmıştır: "Boş işlerden yüz çevirirler." (Mü'minun, 23/3).
Bilişimde eğlence, özellikle şu alanlarda İslami değerlerle çatışabilir:
- Zaman israfı: Sürekli dijital eğlenceye zaman ayırmak, bireyin ibadetlerini ve sorumluluklarını ihmal etmesine yol açabilir.
- Ahlaki yozlaşma: Şiddet, cinsellik, ahlaka aykırı içerikler içeren dijital eğlenceler, bireyin ahlaki yapısını bozabilir.
- Bağımlılık: Eğlencenin kontrolden çıkması, bireyde bilişim bağımlılığına ve sosyal hayattan kopmaya neden olabilir.
- Pozitif mesajlar vermesi: Eğlencenin yanı sıra, ahlaki dersler veren, işbirliği ve yardımlaşmayı teşvik eden oyunlar tercih edilmelidir.
Video Oyunları ve Ahlaki Sorumluluk
Video oyunları, modern eğlence dünyasında büyük bir yere sahiptir. Ancak pek çok oyun, şiddet, hırsızlık, dolandırıcılık gibi ahlaki değerlerle bağdaşmayan davranışları teşvik edebilir. Bu oyunlar, gençler arasında şiddet içeren veya etik olmayan davranışların normalleştirilmesine yol açabilir. İslam, bireylerin oyun oynarken bile ahlaki değerlerini korumalarını öğütler. Hz. Peygamber (sav), "Çocuklarınızı eğlendirirken bile onlara doğru olanı öğretin." diyerek eğlencenin eğitimle birleşmesi gerektiğini vurgulamıştır.
Zaman Yönetimi ve Zaman İsrafı
Dijital eğlence, zaman yönetimi konusunda ciddi sorunlara yol açabilir. İslam, zamanı doğru kullanmayı ve israftan kaçınmayı emreder. "Zaman, bir kılıç gibidir; eğer sen onu kesmezsen, o seni keser." (İmam Şafii) sözü, zamanın önemini vurgulayan bir İslami uyarıdır. Dijital eğlencenin kontrolsüz tüketimi, hem bireysel ibadetlerin ihmaline hem de toplumsal sorumlulukların yerine getirilmemesine yol açabilir.
Sosyal Medya Eğlencesi ve İslami Ahlak
Sosyal medya platformları, eğlencenin yanı sıra bilgi paylaşımı ve iletişim için önemli araçlar haline gelmiştir. Ancak bu platformlar, ahlaki yozlaşmaya ve faydasız içeriklerin yayılmasına da zemin hazırlayabilir. İslam, bireylerin sosyal medyayı kullanırken ahlaki sınırlarına dikkat etmelerini öğütler. "Her duyduğun şeyi söylemek, kişiye yalan olarak yeter." (Müslim) hadisi, sosyal medyada yayılan yanlış bilgi ve dedikodunun zararına dikkat çeker.
İslami Eğlence Anlayışı
İslam, eğlencenin de ibadet ve sorumluluklar kadar dengeli ve ölçülü olması gerektiğini öğretir. Peygamber Efendimiz (sav), sahabelerle eğlenmiş, yarışmalar yapmış, onların sevinçlerine ortak olmuştur. Ancak bu eğlencelerde hiçbir zaman ahlaki sınırlar aşılmamıştır. Bugün bilişim teknolojilerinin sunduğu eğlenceleri de bu ölçülerle değerlendirmeliyiz. Müslüman bireyler, teknolojiyi kullanırken hem dünya hem de ahiret hayatını gözeten bir denge içinde olmalıdır.
Müslümanlar, bilişimde eğlenceye yönelirken İslami prensipler çerçevesinde hareket ederek, hem kendi ahlaki değerlerini koruyabilir hem de toplumlarına olumlu katkılarda bulunabilirler. Bir sonraki makalemizde görüşmek üzere…